علت سفید شدن یا نگاتیو شدن تصویر تلویزیون

مقدمه

در این مقاله به تشریح علت سفید شدن یا نگاتیو شدن تصویر تلویزیون می‌پردازیم. این آموزش برای تعمیرکاران تلویزیون و علاقه‌مندان به این حوزه مفید خواهد بود.

در اینجا به پاسخ برخی سوالات فنی مهم و موارد دیگر خواهیم پرداخت:

• تلویزیون چگونه کار میکند ؟
• برد تیکان چیست ؟
• آموزش تعمیر برد تیکان
• علت سفید شدن و نگاتیو شدن تصویر چیست؟
• علت قطع شدن تصویر؟
• علت کند شدن حرکت در تصویر چیست؟

برد تیکان (T-Con Board) وظیفه کنترل ولتاژ و جریان الکتریکی پیکسل‌های تلویزیون را بر عهده دارد. این برد ارتباط میان مین برد و پنل تلویزیون را برقرار می‌کند و در نتیجه خرابی آن می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند تصویر سیاه، تصویر پر از خطوط، تصویر تار و غیره شود.

تلویزیون از چه قطعاتی تشکیل شده و چگونه کار میکند؟

تلویزیون بطور کلی مجموعه ای از برد تیکان ، برد تغذیه یا پاور،برد اصلی یا مین برد ، برد خطکش یا برد آدرس ، برد اینورتر ، بک لایت ، مهتابی و پنل یا صفحه نمایش میباشد.یکی از تفاوت های اصلی تلویزیون های ال سی دی با تلویزیون های ال ای دی وجود  برد اینورتر  یا همان راه انداز مهتابی میباشد که در تلویزیون های ال ای دی  این برد در برد پاور گنجانده شده است.

در واقع برد اینورتر وظیفه روشن کردن مهتابی های تلویزیون را برعهده دارند که با پیشرفت تکنولوژی برد اینورتر بطور کامل در تلویزیون های ال سی دی حذف گردید و جای خود را به آی سی های درایور بک لایت داده اند.آیسی درایور وظیفه روشن کردن بک لایت های تلویزیون های ال ای دی را دارند.همچنین در بعضی از تلویزیون های ال سی دی برد اینورتر با برد پاور ادغام شده اند که به آن برد پاور اینورتر میگویند.

تفاوت بعدی تلویزیون های ال سی دی با تلویزیون ال ای دی  وجود مهتابی یا همان لامپ فلورسنت بوده که در تلویزیون های نسل جدید بجای مهتابی از ال ای دی یا بک لایت استفاده شده است.که بک لایت ها با توجه به مدل های تلویزیون دارای انواع گوناگونی هستند همچین موقعیت قرار گرفتن آنها در سینی بک لایت میتواند کاملا با یکدیگرمتفاوت باشند.

شاید همه ی مصرف کننده های تلویزیون کنجکاو شده باشند که تلویزیون چگونه کار میکند ؟ یا اینکه چراغ قرمز جلوی تلویزیون به چه معنی میباشد؟ و از همه مهم تر تصویر چگونه در تلویزیون تشکیل میشود؟ در این مقاله به تمام این سوال ها پاسخ داده خواهد شد و همچنین آموزش ابتدایی برای تعمیرکاران علاقه مند به تعمیر تلویزیون نیز ارائه خواهد شد.

زمانیکه تلویزیون را از طریقه دو شاخه اتصال به پریزبرق 220ولت وصل میکنیم برد پاور تلویزیون برق متناوب یا AC را از طریق ورودی ان دریافت میکند.از طریق این برق برد پاور ولتاژ استندبای 5 ولت را تولید میکند(5VSTB) واین ولتاژ را به برد مین تلویزیون ارسال میکند.در این مرحله هیچکدام از ولتاژهای استاندارد تلویزیون بجز ولتاز استندبای( 5 ولت) تولید نشده اند.

زمانیکه مین برد تلویزیون این ولتاژ استندبای را دریافت میکند،از طریق آی سی DC-DC  یا رگولاتور ولتاژ ولتاژ 3.3 ولت را تولید میکند.این ولتاژ،ولتاژ تغذیه CPU  یا همان چیپ اصلی مین برد و برد فرمان جلوی قاب تلویزیون میباشد که ما این ولتاژ را به صورت چراغ قرمز جلوی تلویزیون مشاهده میکنیم که این حالت را حالت استندبای مینامیم و در این زمان تلویزیون آماده بکار میباشد.

زمانیکه دکمه پاور را روی کنترل تلویزیون فشار میدهیم،مین برد فرمان   و یا سیگنال روشن شدن (PS-ON یا PWR-ON) را به برد پاور ارسال میکند.این سیگنال روی برد پاور در قسمت کنترل کننده یا PWM  برای تولید باقی ولتاژها ارسال میشود.همانطور که در مقاله تعمیر برد پاور گفته شد این ولتاژهای تولید شده به مقادیر استاندارد 24 ، 12 ، 5 ، 3.3 میباشد که به مین برد ، برد اینورتر(در صورت وجود داشتن)،برد تیکان ارسال میشود و در نهایت تلویزیون تصویر را نمایش میدهد و روشن میشود.

برد تیکان چیست؟

تیکان یک برد الکترونیکی به ابعادی کوچکتر ازبرد مین میباشد که بستگی به نوع تلویزیون میتواند در قسمت بالایی یا پایین  پشت تلویزیون  و در قسمت وسط (بین مین برد و برد پاور)قرار بگیرد که بوسیله کابل ال وی دی اس (LVDS)به برد مین متصل میباشد.از آنجاییکه برد تیکان نقش مهمی در تولید و پردازش تصویر دارد همیشه بوسیله یک شیلد یا محافظ پوشانده شده است که وظیفه این محافظ اول دفع حرارت از قطعات الکترونیکی روی برد تیکان و مورد دوم جلوگیری کردن از اثر نویزهای فرکانس بالا که توسط تیکان تولید میشود به دیگر قطعات الکترونیکی داخل و یا خارج از تلویزیون .درواقع تیکان به نوعی یک مین برد مینیاتوری میباشد چرا که با توجه به مدل های تلویزیون از قطعاتی مانند پردازنده یا چیپ اصلی CPU ، آی سی های DC-DC ، رم ، حافظه و … تشکیل شده است.برد تیکان با توجه به مدل های تلویزیون میتواند بصورت مستقل یا بصورت ادغام با برد آدرس و یا ادغام با برد مین و یا همچنین در خوده پنل یا صفحه نمایش وجود داشته باشد.معمولا در مواردی که برد تیکان بصورت مستقل وجود داشته باشد وجود هرگونه ایراد روی برد تیکان قابل تعمیر یا در نهایت قابل تعویض میباشد اما در مواردی که تیکان در خوده صفحه نمایش تعبیه شده باشد،دراین حالت تعمیرصفحه نمایش مقرون برای مشتری مقرون بصرفه نمیباشد.

برد تیکان چگونه کار میکند؟

تیکان ( T-CON) مخفف TIMING CONTROL BOARD میباشد که همانطور که از اسم آن مشخص است وظیفه کنترل زمان بندی و پردازش نهایی تصویر را بعهده دارد.تیکان از طریق جداکننده برد آدرس و فلت ها به پنل یا صفحه نمایش تلویزیون متصل میباشد.ظاهر شدن پیکسل هر تصویردر صفحه نمایش بوسیله برد تیکان کنترل میشود بنابراین برد تیکان تعیین میکند که هر پیکسل تصویردر کدام قسمت از صفحه قراربگیرد و در چه زمانی ظاهر شود.

همانطور که در بالا گفته شده برد تیکان بوسیله کابل LVDS  که مخفف low voltage differential signaling بوده و این کابل سیگنال های ویدوئی را از مین برد به برد تیکان انتقال میدهد در واقع تیکان سیگنال های ویدئویی با فرمت LVDS  را به دیتاهای  RSDS  تبدیل میکند و به صفحه نمایش ارسال میکند.خود این برد به تنهایی دارای تغذیه مجزا ،کنترل کننده و آی سی مبدل DC-DC  میباشد .این آی سی مهم که بیشتر به آن خواهیم پرداخت وظیفه تولید انواع ولتاژهای استاندارد را برای کنترل صفحه نمایش دارد.

برد تیکان از 3 بخش تشکیل شده است.قسمت TIMING CONTROL  ،آی سی های مبدل       DC-DCولتاژ و مدار گاما GAMMA.زمانیکه تلویزیون روشن میشود،چیپ اصلی یا همان CPU  که روی مین برد قرار دارد سیگنال Panel-On  را به ترانزیستور Q009  ارسال میکند،و اجازه ورود ولتاژ 12 ولت به ورودی (IO21) ماسفت پی چنل   P-CH MOSFET داده میشود و از این طریق به PVDD  میرسد.از طریق کابل LVDS  ولتاژ 12 ولت ورودی تیکان یا همان VCC  به تیکان میرسد.

بعد از اینکه ولتاژ VDD  یا VCC  به قسمت Timing control  (پردازنده اصلی روی برد تیکان) رسید،این چیپ اصلی سیگنال و دستور روشن شدن را به ای سی مبدل( DC-DC که میتواند ای سی  AS15  باشد )برای تولید سایر ولتاژها از جمله VGH ،VGL،VDA میفرستد.همزمان تبدیل سیگنال هایی ویدئویی با فرمت  LVDS  (که از مین برد به تیکان وارد میشود ) به سیگنال های  RSDS ((reduce swing differential signalتوسط Timing control  انجام شده و از طریق آی سی فلت یا همان COF  به برد آدرس و پنل فرستاده میشوند.

زمانیکه ولتاژ VDA  تولید شد ، این ولتاژ به مدار گاما  برای تولید ولتاژ VCOM فرستاده میشود. ولتاژ تولیده VCOM  به ای سی روی فلت،برد آدرس  و پنل برای روشن شدن صفحه نمایش ارسال میشود.

لازم به ذکر میباشد که نحوه تولید ولتاژهای روی برد تیکان با توجه به طراحی و نوع تلویزیون متفاوت میباشد برای مثال تیکان زیر مربوط به تلویزیون ال ای دی 42 اینچ مدل LS46000 میباشد که برای تولید ولتاژهای گاما ،VGH،VGL و VCOM از آی سی TPS65178  استفاده شده است و همچنین معروف ترین آی سی در این نوع تیکان AS15  میباشد.نوع و طراحی برد تیکان ممکن است متفاوت باشد اما انواع ولتازهای ضرروری برای تغذیه پنل و برد ادرس و همچنین کاربرد آنها در تبدیل سیگنال های ورودی به خروجی کاملا یکسان میباشد.

شناسایی پنج ولتاژ اصلی مهم روی برد تیکان و علت سفید شدن یا نگاتیو شدن تصویر تلویزیون

سفید یا کم رنگ شدن صفحه نمایش تلویزیون ،نگاتیو شدن تصویر،وجود خط های دفتری در بعضی از مدل ها و یا بطور کلی وجود هرگونه ایراد در تصویر میتواند مربوط به برد تیکان تلویزیون باشد.لازم به ذکر میباشداز آنجایی که قیمت برد تیکان نسبت به قیمت برد اصلی پایین تر میباشد ترجیح بیشترتعمیرکاران تعویض آن بوده تا تعمیر آن البته تعمیر برد تیکان نیز نیاز به دانش و مهارت تخصصی دارد که ممکن است همه تعمیرکاران تلویزیون آن را دارا نباشند.

1-ولتاژ ورودی VCC یا VIN

ولتاژ ورودی VIN بعنوان تغذیه اصلی برد تیکان در نظر گرفته میشود که مقدار آن معولا 12 ولت میباشد که در بالا چگونگی تولید و ارسال این ولتاژ به برد تکان توضیح داده شد.البته در بعضی موارد نادر ولتاژ تغذیه برد تیکان ممکن است 5 یا 3/3 ولت نیز باشد.این ولتاژ مهم برای تغذیه آی سی AS15  و یا رگولاتورهای روی برد برای تولید سایر ولتاژها بکار میرود.

• اگر ولتاژ ورودی به تیکان وجود نداشته باشد چه اتفاقی میوفتد؟

در صورت قطع شدن این ولتاژ تصویر تلویزیون بطور کامل قطع میشود در حالی که بک لایت تویزیون روشن میباشد.

2-ولتاژ مشترک VCOM

این ولتاژ هم میتواند از خروجی آی سی مبدل DC-DC  (AS15 یا TPS65198 و …) یا رگولاتور تبدیل ولتاژ که بستگی به نوع و طراحی برد تیکان داشته،تولید شود که مقدار آن معولا 3/3 ولت میباشد.تغذیه سایر ولتاژها مانند 8/1 و 5/2 ولت با استفاده ازVCOM ساخته میشوند.از این ولتاژنیز برای تغذیه Timing control که برای تبدیل سیگنال ویدوئی با فرمت LVDS  به سیگنال  RSDS  استفاده میشود

• در صورت از دست رفت ولتاژ VCOM چه تغییری در صفحه نمایش تلویزیون رخ میدهد؟

زمانیکه تصویر تلویزیون کم رنگ یا سفید شده است برد تیکان معیوب شده و اگر بخواهیم تخصصی تر نگاه کنیم ممکن است ولتاژ VCOM  قطع شده باشد.

3-ولتاژ VDA  یا Vsource

این ولتاژ با توجه به نوع تلویزیون و طراحی برد تیکان معمولا بین 14 تا 20 ولت میباشد.این ولتاژ توسط آی سی مبدل DC-DC  تولید میشود.همچنین در بعضی از برد های تیکان این ولتاژ به عنوان ولتاژ تغذیه مدار گاما برای ارسال به برد آدرس و پنل مورد استفاده قرار میگیرد

• اگر ولتاژ VDA روی برد تیکان قطع شود چه اتفاقی روی صفحه نمایش رخ میدهد؟

یکی از علت های سفید شدن  یا کم رنگ شدن صفحه تلویزوین  و یا بلوک های سفید عمودی در تصویر ظاهر شده باشد برد تیکان معیوب شده است و این ایراد مربوط به از دست رفتن ولتاژ VDA  روی برد تیکان میباشد

4-ولتاژ VGH

این ولتاژ نیز توسط آی سی DC-DC تولید میشود و مقدار آن با توجه به نوع برد تیکان بین 20 تا 30 ولت میباشد.وظیفه اصلی این ولتاژ به عنوان تغذیه اصلی یا switch-on  گیت برد آدرس و همچنین روشن کردن سلول های صفحه نمایش میباشد.

• اگر ولتاژ VGH  روی برد تیکان تولید نشود چه اتفاقی در صفحه نمایش رخ میدهد؟

زمانیکه تصویر نمایش تلویزیون به اهستگی و به طور غیر عادی حرکت میکند یا بعبارتی SLOW MOTION شده باشد این ایراد میتواند مربوط به برد تیکان باشد.در واقع یکی از آی سی های روی برد تیکان قادر به تولید یک ولتاژ اصلی بنام VGH  نمیباشد.البته خازن های اس ام دی و همچنین مقاومت های اطراف آن نیز میتواند دلیل بر قطع شدن ولتاژ VGH  نیز باشد.

5- ولتاژ VGL

این ولتاژ نیز توسط آی سی مبدل dc-dc تولید شده و مقدار آن بصورت منفی و در حدود منفی 5 تا منفی 7 ولت میباشد .وظیفه این ولتاژ این است که تغذیه ولتاژ منفی گیت برد آدرس switch-off را تامین کند.زمانیکه ولتاژ منفی  VGL تامین شد،ولتاژ مثبت روی سلول های صفحه نمایش توسط ولتاژ منفی تحریک میشود و صفحه نمایش آماده دریافت و پردازش اطلاعات بعدی تصویر میباشد.

• اگر ولتاژ VGL روی برد تیکان قطع شود چه اتفاقی روی صفحه نمایش رخ میدهد

یکی از علت های اصلی نگاتیو شدن و همچنین سفید شدن صفحه تلویزیون عملکرد ناقص برد تیکان که در نتیجه قطع شدن این ولتاژ میباشد،بوجود می آید.

این مطالب فنی توسط مهندس بهرامی مدیر وب سایت تی وی بهرامی سرویس ارائه شده و حاصل چندین سال تجربه عملی در حوزه تعمیرات تلویزیون می باشد که امیدواریم برای شما کاربر عزیز مفید واقع شود.